Prof. Maria Poprzęcka

Uniwersytet Warszawski

Maria Poprzęcka, profesor historii sztuki, długoletni dyrektor Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego, obecnie profesor na Wydziale Artes Liberales UW. Jej zainteresowania naukowe są szerokie – sztuka XIX wieku i sztuka współczesna, metodologia badań nad sztuką i krytyka artystyczna. Jest autorką wielu książek, m.in. Inne obrazy. Oko – widzenie – sztuka. Od Albertiego do Duchampa, 2008 (Nagroda Literacka Gdynia w dziedzinie eseju, 2009); Na oko, 2015; Impas. Opór, utrata, niemoc, sztuka, 2019 (Nagroda im. K. Wyki, 2021). Felietonistka Dwutygodnika.com.

ABSTRAKT

Sztuka wobec AIDS

Celem wystąpienia jest przedstawienie szczególnego charakteru epidemii AIDS, która na Zachodzie w znaczącej mierze dotknęła środowiska artystyczne, intelektualne i świat show-biznesu. Dlatego też znalazła szczególnie silny, bezpośredni oddźwięk w literaturze, dramaturgii, filmie i sztukach wizualnych, którym poświęcona będzie główna uwaga. W odniesieniu do eseju Susan Sontag AIDS i jego metafory, opublikowanego w1988, a zatem w kilka lat od pojawienia się choroby nazwanej nabytym zespołem niedoboru odporności, można prześledzić zmiany w społecznym podejściu do AIDS, co sztuka i kultura ukazują z dużą wyrazistością. W początkach epidemii związanie zakażeń z „nie normatywnymi” formami życia seksualnego prowadziło do degradacji i stygmatyzacji chorych, często ukrywających swój stan. Wiele czynników, zarówno postęp medycyny, jak rozszerzanie się obszarów społecznej tolerancji dla odmienności sprawia, że obecnie obserwujemy mitologizację ofiar, będących nierzadko celebrytami kultury popularnej. Trzeba także zauważyć, że zjawiska te mają miejsce w krajach Zachodu, gdzie epidemia została w dużej mierze opanowana. Całkowicie odmiennie sytuacja epidemiologiczna wygląda w ubogich krajach Czarnej Afryki, skąd AIDS przyszedł i gdzie nadal jest bardzo poważnym masowym zagrożeniem.