Dr Katarzyna Pękacka-Falkowska

Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Katarzyna Pekacka-Falkowska – dr n. hum., adiunkt w Katedrze Historii i Filozofii Nauk Medycznych Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Studiowała w Toruniu (UMK), Warszawie (AAL/UW) i Berlinie (FU). Jest autorką, redaktorką oraz tłumaczką prac poświęconych historii medycyny i przyrodoznawstwa ze szczególnym uwzględnieniem epoki wczesnonowożytnej (XVII–XVIII w.) oraz Prus Królewskich. Publikowała na łamach czasopism historycznych i medycznych, a jej ostatnia monografia Dżuma w Toruniu w trakcie III wojny północnej (Lublin 2019) uzyskała II Nagrodę w konkursie Książka Historyczna Roku im. Karola Modzelewskiego (edycja 2020). Była stypendystką m.in. Fundacji z Brzezia Lanckorońskich, Scaliger Institute i Ernst Abbe Stiftung. W kadencji 2020–2022 piastuje stanowisko Prezydenta Niemiecko-Polskiego Towarzystwa Historii Medycyny. Jej aktualny projekt badawczy skupia się na działalności naukowej, artystycznej oraz kolekcjonerskiej przedstawicieli dwóch gdańskich rodzin przełomu XVII i XVII w.: Gottwaldów i Breyne’ów.

ABSTRAKT

Epidemie oczami historyka

Nasze myślenie o pandemii Covid-19 jest głęboko zakorzenione w doświadczeniach z przeszłości, z kolei doświadczenia z przeszłości są nieustannie reinterpretowane za pośrednictwem rozmaitych wyobrażeń kształtujących się w trakcie trwającej pandemii. Jednak do 2019 roku to głównie historycy, a nie przedstawiciele nauk społecznych, poświęcali zwiększoną uwagę powracającym przez wieki zarazom i ich skutkom społecznym, ekonomicznym, politycznym, kulturowym, psychologicznym, demograficznym, środowiskowym itp. Wstyd i wina, strach, nienawiść i napiętnowanie, wzmożona kontrola społeczna, transformacja systemów gospodarczych itd. były i nadal są głównymi tematami licznych „publikacji o zarazach” autorstwa historyków z całego świata.

Niewątpliwie epidemie chorób zakaźnych stwarzały i nadal stwarzają wielorakie wyzwania, wzmacniając napięcia polityczne, ekonomiczne, społeczne, kulturowe, religijne, środowiskowe (ekologiczne), itp. W rezultacie, podczas epidemii i towarzyszących im kryzysów liczne struktury i praktyki uważane przez społeczeństwo za oczywiste lub w ogóle nieuświadamiane w końcu się uwidaczniają.

W moim wystąpieniu spojrzę na minione epidemie jako rewelatory ukrytych struktur i procesów społecznych oraz jako „punkty przejścia” w historii wybranych społeczeństw europejskich i pozaeuropejskich, posługując się w tym celu koncepcją społecznego faktu całościowego Marcela Maussa.