Prof. Rafał Ryguła

Instytut Farmakologii PAN, Kraków

Dr hab. Rafał Ryguła, prof. IF-PAN. Absolwent Wydziału Biologii i Nauk o Ziemii Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 2006 obronił doktorat na Uniwersytecie Georga Augusta w Getyndze, Niemcy. W latach 2008–2011 pracował badawczo na Wydziale Psychologii Eksperymentalnej Uniwersytetu w Cambridge, Wielka Brytania. Od 2011 roku związany z Instytutem Farmakologii im. Jerzego Maja Polskiej Akademii Nauk, gdzie kieruje założona przez siebie Pracownią Neurobiologii Emocji i Procesów Poznawczych. W spektrum jego zainteresowań naukowych znajdują się interakcje pomiędzy emocjami i poznaniem, mechanizmy poznawcze chorób psychicznych, uzależnienia, a ostatnio także podatność na (dez)informacje.

ABSTRAKT

Kto wierzy w fake newsy? Mechanizmy poznawcze i cechy osobowości związane z różnymi fenotypami podatności na (dez)informacje

Współczesny krajobraz medialny przesycony jest wszechobecną dezinformacją, stanowiącą poważne zagrożenie dla demokracji, stabilności społeczno-politycznej i zdrowia psychicznego. Podczas wykładu, przyjrzę się niektórym mechanizmom rozpowszechniania fałszywych wiadomości i opowiem o tych, które dotąd wymykały się naukowej analizie. Opowiem również o mechanizmach poznawczych i cechach osobowości, które przyczyniają się do podatności na informacje w ogóle, ze szczególnym uwzględnieniem podatności na fake newsy. Zdefiniuję również te cechy samych informacji, które sprawiają, że są one oceniane jako prawdziwe i rozpowszechniane. Wykażę, że wynik oceny prawdziwości informacji wiąże się głównie z jej obiektywną prawdziwością, podczas gdy decyzja o podzieleniu się informacją oparta jest w głównej mierze na zgodnością informacji z wcześniej przyjętymi przekonaniami (użyteczności poznawczej). Przedstawię również podstawy nowego, holistycznego podejścia do rozumienia podatności na (dez)informację jako fenotypu psychopoznawczego, oraz opowiem, dlaczego powszechne przekonanie, iż rozpowszechnianie fałszywych wiadomości można ograniczyć poprzez weryfikację faktów, może być błędne. Opowiem również o pierwszych próbach badania możliwości farmakologicznej manipulacji podatnością na dezinformację. Badania, o których opowiem, prowadzone są w ramach międzynarodowego i transdyscyplinarnego projektu: „#Cyber_odporność. W jaki sposób internetowe sieci społecznościowe mogą zbudować odporność na dezinformację?”, finansowanego z Mechanizmu Finansowego EOG na lata 2014–2021. Projekt: 2019/35/J/HS6/03498.