Prof. Barbara Przewłocka

Instytut Farmakologii PAN, Kraków

Profesor nauk medycznych Barbara Przewłocka pracuje w Instytucie Farmakologii im. Jerzego Maja PAN w Krakowie. W latach 1997–2016 była kierownikiem Pracowni Uzależnień lekowych, następnie Zakładu Farmakologii Bólu, a obecnie jest profesorem w tym zakładzie. Posiada ponad 40-letnie doświadczenie w badaniach mechanizmów bólu i działania endogennych systemów opioidowych. Opublikowała ponad 200 oryginalnych publikacji naukowych (Indeks H – 47, Web of Science). Była kierownikiem lub głównym wykonawcą ponad 20 grantów przyznawanych przez MNiSW, KBN, NCN i NCBiR oraz 3 grantów Wspólnoty Europejskiej. Jest członkiem wielu międzynarodowych towarzystw (IASP, EFIC, EOC) oraz była członkiem Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej, wiceprezesem Polskiego Towarzystwa Neuronauki i jest w zarządzie Polskiego Towarzystwa Badania Bólu. Jest członkiem rad redakcyjnych kilku czasopism oraz recenzentem manuskryptów zgłoszonych do publikacji w czołowych czasopismach z dziedziny neuronauki.

ABSTRAKT

Ból, endogenne opioidy i poszukiwanie nowych leków

Poszukiwanie nowych leków przeciwbólowych to ciągły proces wynikający z niedoskonałości stosowanych terapii, szczególnie terapii bólu przewlekłego. Ból neuropatyczny jest rodzajem bólu przewlekłego, którego leczenie jest szczególnie trudne m.in. z powodu słabszej efektywności dostępnych aktualnie leków. Blisko połowa chorych nie odczuwa poprawy po żadnym leku, a u tych pacjentów, u których udaje się uzyskać poprawę, uśmierzenie bólu jest tylko częściowe. Liczne badania przedkliniczne, w tym nasze, wykazały, że uszkodzenie układu nerwowego, które prowadzi do rozwoju bólu neuropatycznego, powoduje nie tylko wzrost aktywności endogennych układów opioidowych, ale także aktywuje neuropeptydowe systemy probólowe. Eksperymentalne zahamowanie aktywacji systemów probólowych powoduje nasilenie działania opioidów i osłabia rozwój tolerancji na ich przeciwbólowe działanie. W wyniku analizy zmian związanych z rozwojem bólu neuropatycznego powstał projekt hybrydowej struktury składającej się z opioidu oraz substancji blokującej działanie probólowej melanokortyny, połączonych ze sobą w jedną cząsteczkę. Uzyskano potencjalny lek działający równocześnie na dwa punkty uchwytu, istotne dla mechanizmu i terapii bólu neuropatycznego. Nowa substancja w badaniach przedklinicznych wykazuje wysoką aktywność w bólu neuropatycznym, co stwarza nadzieję na powstanie nowego, skutecznego leku.