O Jubileuszu

Międzynarodowa Konferencja Naukowa
z okazji jubileuszu 150-lecia Polskiej Akademii Umiejętności
w dniach 18–20 października 2022

Polska Akademia Umiejętności, od swych początków w r. 1872, była czynnikiem integrującym polskie środowisko akademickie, w imię rozwoju i upowszechniania nauki. Już w czasach zaborów, przełamując ówcześnie bariery, działała w skali ogólnopolskiej (ponad granicami zaborów), sięgając jednocześnie do największych skupisk polskiej diaspory. PAU, reaktywowana w 1989 roku po 35 latach zawieszenia działalności (narzuconego przez władze komunistyczne), prowadzi szeroką działalność w trzech podstawowych kierunkach: organizuje i wspiera badania naukowe; integruje środowiska naukowe i przekazuje społeczeństwu wyniki tych badań oraz propaguje związane z nimi postawy.
W roku 2022 mija 150 lat od przekształcenia Towarzystwa Naukowego Krakowskiego w Akademię Umiejętności, dzisiaj noszącą nazwę Polska Akademia Umiejętności.

Jubileusz 150-lecia PAU pragniemy uczcić poprzez organizację w dniach 18-20.10.2022 międzynarodowej konferencji pt.: Świat w obliczu nowych wyzwań. W konferencji wezmą udział osoby cieszące się najwyższym autorytetem w różnych dziedzinach nauki, w większości to Członkowie Polskiej Akademii Umiejętności. Przedstawią oni najnowsze osiągnięcia w swoich dyscyplinach, które złożą się na diagnozę dotyczącą stanu społeczeństwa międzynarodowego w sytuacji pandemii, kryzysu ekologicznego i zachwiania tradycyjnych wartości. W czasie głównej sesji plenarnej 18 października 2022 roku głos zabiorą m.in.: Mark Brzeziński, Ambasador Stanów Zjednoczonych Ameryki w Polsce, Prof. Timothy Garton Ash, Prof. Sir Leszek Borysiewicz, Prof. Magdalena Żernicka-Goetz oraz Pani Laura Spinney. Wydaje się, że obecna sytuacja wymaga wszechstronnej diagnozy i przedstawienia kierunków rozwiązania najważniejszych problemów.

W dniach 19-20 października 2022 roku w ramach dalszych obchodów jubileuszu 150-lecia Polskiej Akademii Umiejętności odbędą się panele poświęcone różnej tematyce.

W ramach panelu Klimat, przyroda i człowiek w antropocenie będzie mowa o ociepleniu klimatu, o konieczności dekarbonizacji gospodarki w celu osiągnięcia neutralizacji klimatycznej do 2050 roku. Człowiek znacznie wpływa na obecne środowisko, stąd często mówimy o antropocenie jako współczesnej epoce geologicznej. Co się będzie działo z gatunkami? Mówimy o masowym wymieraniu i porównujemy te wymierania do tych, które były w przeszłości. Presja człowieka powoduje, że liczba gatunków maleje. Środowisko naturalne też się kurczy i słabnie. A jak w takich warunkach, zachowuje się człowiek? Czy potrafi ograniczyć swą niszczycielską działalność? Czy potrafi się przystosować do zmian klimatycznych i do tych procesów wymierania gatunków? Będzie też mowa o tym, czy obrazowanie mózgu może nam coś powiedzieć o kondycji i przeszłości człowieka. Wykładowcami będą wybitni specjaliści z kraju i zagranicy: prof. Szymon P. Malinowski, prof. Jan Kozłowski, prof. January Weiner, prof. Michal K. Kamiński, prof. Alicja Jóźkowicz, prof. Richard Frackowiak.

W kolejnym panelu pt. 150 lat współczesnej medycyny – Prof. Jerzy Kupiec-Węgliński, z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles, zabierze głos w sprawie przyszłości transplantologii. Prof. Marek Radomski z Kanady, z Uniwersytetu Saskatchewan, który komentował całą pandemię w mediach kanadyjskich, opowie o tryumfie oraz o wątpliwościach związanych z postępem nauk w dziedzinie chorób zakaźnych, Prof. Józef Dulak przedstawi możliwości terapeutyczne przy użyciu komórek macierzystych, a także sukcesy i zagrożenia związane z tą metodą. Prof. Barbara Przewłocka, farmakolog i światowej sławy badaczka mechanizmów bólu, opowie o mechanizmach i możliwościach leczenia, o nowych lekach w terapii bólu. Prof. Andrzej Pająk, epidemiolog, który przeprowadził duże badania populacji Polski, spróbuje nas przekonać do modyfikacji czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych; ostatnim wykładowcą w tym panelu będzie Prof. Rafał Ryguła, który zajmuje się problemami fake newsów dotyczących spraw medycznych.

Niewątpliwie jednym z największych wyzwań, jakie w tej chwili stoją przed nami, to zrozumienie czwartej rewolucji technologicznej. Po wieku pary, elektryczności, komputerów przyszła era analizowania wielkiej ilości zbiorów danych. Wiadomo, że może sobie z tym poradzić jedynie sztuczna inteligencja. Być może nawet komputery kwantowe. Panel Rzeczywistość realna i wirtualna, sztuczna inteligencja będzie poświęcony temu zagadnieniu. Przedstawione zostaną zagrożenia, oczekiwania, nadzieje związane właśnie ze sztuczną inteligencją, z rzeczywistością rozszerzoną, z rzeczywistością wirtualną.
Na sesję zaproszono znakomitych specjalistów w dziedzinie sztucznej inteligencji i interakcji ze światem cyfrowym, głos zabiorą: prof. Krzysztof Cios, prof. Krzysztof Diks, prof. Jan Kreft, prof. Rafał Maciąg, prof. Grzegorz J. Nalepa i Stefan Życzkowski. Przedstawią nam zróżnicowaną i kompetentnie sformułowaną wizję i spróbują, m.in. odpowiedzieć na pytania, czy sztuczna inteligencja potrafi nas uwolnić od pracy, czy nawet uratować czyjeś życie.

Pandemia Covid-2019 nie była pierwszą tego rodzaju plagą, która dotknęła ludzkość. Wręcz przeciwnie. W średniowieczu i w czasach nowożytnych periodycznie powtarzały się epidemie różnego rodzaju, które powodowały ogromne straty w ludności, ale przynosiły też znaczne zmiany w stosunkach społecznych. Także w kulturze. Tej problematyce będzie poświęcony panel Pandemia a kultura. Wezmą w nim udział wybitni uczeni: prof. Dariusz Czaja, dr Katarzyna Pękacka-Falkowska, prof. Krzysztof Loska, prof. Piotr Krasny, prof. Maria Poprzęcka. Ich referaty powinny ułatwić zrozumienie, w jaki sposób pandemia, którą właśnie przeżyliśmy, a może dalej przeżywamy, wpływa i wpłynie w przyszłości na rozwój kultury współczesnej. Robert Piaskowski podzieli się z nami praktyczną wiedzą na temat kultury Krakowa w czasie pandemii.

Liczymy, że wiele osób – nie tylko ze świata akademickiego – zainteresuje się szerokim spektrum informacji zawartych w wystąpieniach konferencyjnych. Znaczna część prezentowanej w wystąpieniach wiedzy ma bezpośrednie znaczenie praktyczne, do zastosowania w życiu codziennym (postawa proekologiczna, zalecenia dotyczące sytuacji zagrożenia chorobami, zalecenia dotyczące zalet i zagrożeń ze strony technologii cyfrowej).

Dla Polskiej Akademii Umiejętności uroczystości związane z jubileuszem oraz towarzysząca mu konferencja stanowią kolejne cenne doświadczenie, dotyczące szerokiej współpracy wewnątrzkrajowej i międzynarodowej. Zbudowana i utrwalona sieć kontaktów będzie służyła bieżącej pracy przez następne lata oraz procentować w postaci różnorodnych przyszłych projektów.